صفات ثبوتيه يا جماليه:
عالم و قادر و حتي است و مريد و مدرک هم سميع است و بصير و متکلم صادق
يا: هم قديم و ابدي دان متکلم صادق
خداوند متعال بي نهايت کمال است و آنچه به عنوان صفات ثبوتيه گفته مي شود اصول صفات اوست نه اينکه منحصر در آنها باشد.
صفات سلبيه يا جلاليه:
نا مرکب بود و جسم نه مرئي نه محل بي شريک است و معاني تو غني دان خالق
(بي معناي يعني صفات او عين ذات اوست و زايد بر ذات او نيست)
صفات ذات و صفات فعل
صفات ثبوتيه بر دو قسم است:
صفات ذات: که عين ذات خداوند است و نمي شود آنها را از خداوند متعال سلب نمود. صفات ذات عبارتند از علم و قدرت و حيات و هر چه به اين سه بازگشت کند مانند: سميع، بصير، قديم، ازلي، ابدي، مدرک، حکيم، غني، کريم، عزيز و ....
صفات فعل:
صفاتي است که به افعال خداوند بستگي دارد يعني تا آن فعل از او صادر نشود آن وصف بر او اطلاق نمي گردد مانند خالق و رازق و امثال آن که گاه خداوند به آنها متصف مي شود و گاهي هم از او سلب مي شود مانند: کان الله و لم يخلق شيئا ثم خلق ـ اراد الله شيئا و لم يرد شيئا آخر ـ شاء و لم يشاء يعني خداوند بود و خلق نکرده بود و سپس خلق کرد ـ خداوند چيزي را اراده کرد و چيز ديگري را اراده نکرد ـ خواست و نخواست، تکلم مع موسي و لم يتکلم مع فرعون ـ يحب من اطاعه و لا يحب من عصاه با موسي عليه السلام تکلم کرد و با فرعون تکلم نکرد ـ دوست مي دارد هر کس که اطاعتش کند و دوست نمي دارد ه رکس را که معصيتش کند. در صفات فعل اذا و ان داخل مي شود مانند اذا اراد شيئا و ان شاء الله و در صفات ذات نمي توان گفت اذا علم الله يا ان علم.
علم خداوند
هستي بي نهايت علم بي نهايت دارد، نظم و هماهنگي حيرت انگيزي که در همه جاي عالم است دليل علم بي نهايت اوست، نسبت به علمخداوند، گذشته و حال و آينده يکي است، آگاهي بر او ازل و ابد يکسان و احاطه علمي او به ميليونها سال گذشته و يا آينده همچون آگاهي از او امروز است. همچنين از اينرو که آفريدگار همه هستي، خداوند متعال است تعداد تمام موجودات و اسرار و دقايق آنها را مي داند، از افعال خوب و بد انسان و حتي از نيات و مقاصد و راز دل او نيز کاملا آگاه است، علم خداوند عين ذات اوست و از ذات او جدا نيست.
و اعلموا ان الله بکل شيي عليم بدانيد خداوند به هر چيزي آگاه است. 1 و عنده مفاتح الغيب لا يعلمها الا هو و يعلم ما في البر و البحر و ما تسقط من ورقه الا يعلمها و لا حبه في ظلمات الارض و لا رطب و لا يابس الا في کتاب مبين کليدهاي غيب فقط نزد اوست و جز او کسي نمي داند، آنچه در خشکي و درياست مي داند هيچ برگي نمي افتد مگر اينکه از آ« آگاه است و هيچ دانه اي در مخفيگاه زمين و هيچ تر و خشکي نيست مگر اينکه در کتابي آشکار (علم خداوند) ثبت است.2
و هو الله في السموات و في الارض يعلم سرکم و جهرکم و يعلم ما تکسبون اوست خداوند در آسمانها و در زمين، پنهان و آشکار شما را مي داند و از آنچه انجام مي دهيد با خبر است. 3 الا يعلم من خلق و هو اللطيف الخبير آيا کسيکه موجودات را آفريد از حال آنها آگاه نيست در حاليکه او لطيف خبير است. 4
و يعلم ما في اسموات و ما في الارض از آنچه که در آسمان و زمين است آگاه است. 5 تمرين: 1 ـ چرا عقل به کنه ذات و صفات خداوند نمي رسد؟
2 ـ صفات ثبوتيه و صفات سلبيه خداوند را بيان کنيد.
3 ـ فرق صفات ذات و صفات فعل چيست؟
1 ـ سوره بقره، آيه 331.
2 ـ سوره انعام، آيه 59.
3 ـ سوره انعام، آيه 3.
4 ـ سوره ملک، آيه 14.
5 ـ سوره آل عمران، آيه 28.
نظرات شما عزیزان: